Güneşten gelen bir çık dalga boyunda ışık vardır bunlar dünyada hayatın devam etmesini sağlar ancak küçük dalga boylu ultra viyole ışınlarına karşı insan derisi dayanıksızdır.
Yaz aylarında güneşin dik saatlerinde çıplak deri ile güneş koruyucu kullanmadan saatler boyu kalınırsa deride yanıklar oluşur. Ultra viyole C ve ultraviyole B derinin yüzeysel tabakasının hemen altında ısıya dönüşerek cildin dayanabileceğinden daha fazla ısınarak yanıklara neden olur.
Özellikle beyaz tenli insanlar bu konuda daha şanssızdır ve kolaylıkla yanıklar oluşabilir. (1)
Güneşte kalma sonucu oluşan yanıklar 1. Derece yanık şeklinde olur, yanık alan iltihap kaparsa 2. Derece yanığa ilerler ki bu durumda tedavisi daha zordur ve iz kalma ihtimali artar. Derinin en üst 2 tabakasının altında sıvı oluşarak bül oluşmasına neden olur bu sebeple iltihaplanmaması için Kutalin Krem veya benzeri mikrop öldürücü etkisi de olan ürün kullanılmalıdır. Yanık özellikle aynı günün sonunda akşam ciddi acı verir.
Bu şekilde yanıklardan korunmak için güneşin dik olduğu saatlerde direk güneşe maruz kalınmamalı, bu kaçınılmaz durumsa (iş, yolculuk vs) tercihen kıyafet ve şapka gibi koruyucular kullanılmalıdır. Bronzlaşmak için güneşte kalınacaksa yine tercihen 10.00-14.00 arasında güneşlenmemeli bu saatlerden önce veya sonra güneşlenmelidir. Bu saatlerde güneşlenmek zorunluluğu varsa 20 – 30 dakikada bir yenilemek üzere yüksek faktörlü güneş koruyucu ürün kullanılmalıdır. (2)
Güneş Yanığı İçin Ne Yapılmalı?
Tüm bu önlemlere rağmen ya da bunlar yapılmadığı için güneş yanığı oluştuysa yüzeysel yanık tedavisi uygulanmalıdır.
Günün sonunda teras denilen omuz üstleri, alın, burun üstü, göğüs üstü gibi yerlere Kutalin Krem sürülmelidir. Kutalin Krem yanma hissini ve ödemi azaltır. İçeriğindeki klorheksidin ve çinko oksit sayesinde yanık alanının mikrop kapma ihtimalini azaltır. Tritikum vulgare ile iz kalma riskini azaltır. Dexpanthenol i ve hamamelis virginiana ile yanışın daha çabuk iyileşmesini sağlar.
Güneş yanıklarından sonra özellikle omuzlarda daha sık görülen bir diğer sorun da kahverengi lekeler oluşmasıdır. Kutalin kremin içinde bulunan suncat MTA deride leke oluşumunu da önler.
Deride Toplanan Su Patlatılır mı?
Deri tabakaları arasında biriken bu serum basınç oluşturarak hafif bir ağrıya neden olur, patlatılırsa basınca bağlı ağrı azalır ancak derinin hassas tabakası hava ile temas ettiğinde çok acı verir. Tercihen kendi patlayana kadar beklenmeli, patladığında ölü deri kaldırılarak Kutalin Krem ile ince bir tabaka oluşturulmalıdır, oluşturulan tabaka derinin hassas tabakasının hava ile temasını azaltır. Derinin kaldırılması veya kaldırılmaması iz kalması konusunda önemli değildir.
Kutalin krem hassas deri tabakasını mikroplardan arındırır, epitelizasyonu uyararak iyileşmeyi hızlandırır.
Güneş Yanığından Korunmak İçin Hangi Koruyucu Kullanılmalı?
Kutalin Krem içeriğinde bulunan Suncat MTA iyi bir güneş koruyucudur ancak üretim amacı güneşten korunmaktan çok yüzeysel yanık ve yaraların tedavisidir bu sebeple güneş koruyucu olarak önerilmez.
Güneşin zararlı ışınlarından korunmak için deri yapınıza göre yüksek faktörlü kremler tercih edilmelidir. Beyaz tenli ve zor bronzlaşan ciltlerde 50+ faktörlü ürünler tercih edilmeli ama daha önemlisi öğlen saatlerinde koruyucu yarım saatte bir yenilenmelidir. Denize veya havuza girip çıkıldığında yeniden sürülmelidir.
En İyi Güneş Koruyucu Hangisi?
Bu grup ürünler çok çeşitlidir, çeşit çokluğu gibi satış fiyatları da çok farklıdır. 100 TL ye 50 + faktörlü ürün alınabildiği gibi 800 TL ye satılan 50+ faktörlü krem de vardır.
Burada iki şeye dikkat edilebilir.
1- Güvenilir marka ürünlerinden daha ekonomik olan tercih edilebilir. Bir ürünün pahalı olması kaliteli olduğu anlamına gelmediği gibi ucuz olması kalitesiz olduğu anlamına gelmez. Mesela Sebamed Güneş koruyucu güvenilir bir marka ürünüdür ve 50+ olan 126 TL ye satılmaktadır, Lancaster 50+ da güvenilir bir marka ürünüdür ama 630 TL ye satılmaktadır. Lancaster’in koruma gücünün Sebamed’in koruma gücünün 4 katı olduğunu söylemek mümkün değildir.
2- Ürün kalitesi ve faktör sayısı kadar kullanım sıklığı da önemlidir. Pahalı ürün almak yerine gün içinde sık kullanmak daha doğru bir yaklaşım olur. Çoğu güneş koruyucu faktörün koruyucu etkisi 30 dakikadayarıya düşer. 40 faktörlü bir ürünü sürdükten yarım saat sonra artık o 20 faktör kadar koruyucudur, bu sebeple güneşin dik olduğu saatlerde sık tekrarlanmalıdır.
REFERANSLAR
- Gélis, C., Girard, S., Mavon, A., Delverdier, M., Paillous, N., & Vicendo, P. (2003). Assessment of the skin photoprotective capacities of an organo‐mineral broad‐spectrum sunblock on two ex vivo skin models. Photodermatology, photoimmunology & photomedicine, 19(5), 242-253.
- Autier, P., Boniol, M., & Doré, J. F. (2007). Sunscreen use and increased duration of intentional sun exposure: still a burning issue. International Journal of Cancer, 121(1), 1-5.
